شاعرانگی درتمامی کارهای حسین علیزاده محسوس است - وبلاگ ادکلن شنل

به گزارش وبلاگ ادکلن شنل، تهران (پانا) - موسیقی نواحی ایران از پتانسیل و ظرفیت های بسیاربالایی برخوردار است. شاهد این حرف را می توان در حضور این ژانر و حضورش در موسیقی فیلم دید.

به گزارش ایران، البته نه فقط فیلم هایی که مختص موسیقی اقوام بوده یا مستند هایی ازاین دست، بلکه آثارسینمایی با یک فیلمنامه متفاوت و درکنارآن نغمه هایی از موسیقی نواحی ایران که توانسته تصویری زیبا در فیلم ترسیم کند. آثاری که حتی پیروز به دریافت سیمرغ جشنواره فیلم هم شده اند و این برخاسته از نگاه آهنگساز به موسیقی فیلم بوده است. دراین سال ها آهنگسازان برجسته موسیقی ایران کوشش کردند با روش هایی متفاوت چون به کارگیری ادوات و سازهای موسیقی نواحی یا بهره بردن ازتم های موسیقی اقوام یا تلفیقی از موسیقی فولک ایران با دیگر موسیقی ها، موسیقی فیلم بسازند. به عنوان مثال فیلم کیسه برنج ساخته محمد علی طالبی با موسیقی محمدرضا درویشی که نوای زیبای دونلی شیرمحمد اسپندار در این فیلم بسیار شنیدنی است یا مستند جذاب سمفونی ایرانساخته وحید موسائیان که حاصل سفر فریدون شهبازیان آهنگساز

نام آشنای موسیقی کشورمان در وادی موسیقی نواحی ایران است یا مستند های زیبایی که محمدرضا اصلانی سینماگر توانمند کشورمان در مورد موسیقی اقوام ایران به تصویر کشیده است.

در ستایش یک فرهنگ

اثرسینمایی ساخته شده با عنوان خورشید آن ماه به کارگردانی ستاره اسکندری روایتی دیگرازموسیقی اقوام ایران است، فیلمی که دیالوگ های عاشقانه آن با زبان موسیقی بلوچی بیان می شود، درواقع موسیقی راوی این داستان بوده و مخاطب را با خود همراه می نماید. در این فیلم فرهنگ وهنرغنی مردمان بلوچستان که کمتر مورد توجه بوده به تصویر کشیده می شود و هر چه مخاطب به عمق این فرهنگ نفوذ می نماید ناشناخته هایی در آن می بیند که به گفته ستاره اسکندری به جادوی آن گرفتار خواهید شد. آشنایی این کارگردان با موسیقی و فرهنگ وهنر بلوچستان به حدود سه سال گذشته برمی شود. آن موقع که برای نخستین بار بواسطه جشنواره مد و لباس راهی چابهار شد و در همان مدت زمان کوتاه تصویر دیگری از جنوبی ترین خطه ایران درذهن او شکل گرفت. البته آن طورکه خودش پیش ترتعریف نموده ابتدا تصور مردمانی بسیار خشن درذهن او منعکس شده بوده اما این ملاقات مهربانانه با مردمان میهمان نواز و با فرهنگ و هنری غنی، نگاهش را تغییر داد تا آنجا که تصمیم می گیرد زیبایی های سیستان و بلوچستان را با هنر درآمیزد ومعرفی کند و به اعتقاد اوبه کارگرفتن هنرهای نمایشی، می تواند تصویری از واقعیت های فرهنگ بلوچستان ارائه کند. و درستایش گری این فرهنگ با زبان موسیقی و فیلم، داستانی عاشقانه روایت کرد تا باردیگر تاریخ مردمان این سرزمین را یادآوری و فرهنگ و هنر آنها را ثبت و ضبط کند.

تقدیر در زندگی

فیلم سینمایی خورشید آن ماهبه تهیه نمایندگی منوچهرمحمدی در بلوچستان فیلمبرداری شده و نازنین فراهانی، پژمان بازغی، امیرحسین هاشمی، بنفشه صمدی، روژین صدرزاد، صادق سهرابی، مهتاب جامی، نکیسا نوری، صادق بلوچی، روژناک شیرانی و مریم بوبانی بازیگران نخستین ساخته سینمایی ستاره اسکندری هستند و در این فیلم اسحاق بلوچ نسب(خواننده معروف بلوچی و سرپرست گروه موسیقی ساحل مکران) و برکت برجان(شاعر، نویسنده، خواننده و نوازنده بلوچی) نگاهی نو به این فیلم داده اند. خورشید آن ماه داستان عشق همراز وبی بان است، عشقی که درنگاه این دونقش بسته اما بی بان ناتوان دربیان این احساس است وموسیقی با آنکه با کلام همراه نبوده، زبان گویای این روایت است.در خلاصه داستان این فیلم سینمایی آمده است: تقدیر برخی آدما اینه که مسافر باشن... طبق اخبار منتشرشده قرار بر این بود این فیلم در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر اکران شود اما بنا به دلایلی اکران آن متوقف شد و حالا باید دید درچه زمان و موقعیت بهتری شاهد این اثر سینمایی هستیم. اما جدای از نگاه این کارگردان به فیلم و فیلمنامه، زمینه گفت و گو با ستاره اسکندری، انتخاب حسین علیزاده است، آهنگسازی که کارنامه درخشانی درآثارسینمایی دارد ونگاه متفاوت اوبه موسیقی فیلم در تمامی کارهایش مشهود و معروف همگان است وچهارسیمرغ بلورین برای فیلم های گبه، زشت و زیبا، آوازگنجشک هاو ملکه نشان ازشناخت او به موسیقی و سینما است. ماحصل این صحبت ها را در ادامه می خوانید.

ابتدا در مورد انتخاب حسین علیزاده به عنوان آهنگساز فیلم خود بگویید؟

استاد حسین علیزاده از آهنگسازان بنام و عظیم موسیقی ایران هستند و معرف دوستداران موسیقی و سینما.اما ابتدا باید از رسالت فرهنگی خود در پاسداشت فرهنگ بلوچستان بگویم که منجربه ساخت این اثرشد ودرکنارآن درساخت موسیقی این فیلم می بایست آهنگسازی انتخاب می شد که درک درست و نگاه شاعرانه ازآن خطه و سینما داشته باشد وازنگاه من آقای علیزاده بهترین و شایسته ترین گزینه بود که می توانستم او را درمقام سازنده موسیقی این کارمتصور شوم چرا که همان طور که همه ما می دانیم استاد علیزاده درک درستی از موسیقی نواحی دارند واین شاعرانگی درتمامی کارهای اومحسوس است ودرکنارآن درک زیبایی هم ازسینما داشته و دارای بینشی متفاوت است واین جزو مختصاتی است که درروزگار سریع کنونی خیلی ها به سادگی ازآن عبور نموده اند اما آقای علیزاده متعلق به نسلی است که همچنان این نگاه عمیق در کارهای او دیده می شود.

آیا این انتخاب براساس شناخت شما ازآقای علیزاده بوده یا معرفی شده اند؟

طبیعتاً با هنر عظیم ایشان آشنا هستم و البته دوستانی دارم که در صنعت موسیقی فعالیت می نمایند. جالب است بدانید ابتدا نگران ازفکرکردن به این موضوع بودم وبا خود می گفتم آیا این امکان وجود دارد روزگاری آقای علیزاده این کار را انجام بدهند! و این دوستان من را تشویق کردند و این پیشنهاد مطرح شد وخوشبختانه آقای علیزاده با خواندن فیلمنامه این کار را پسندیدند و این ارتباط و همکاری شکل گرفت. البته ناگفته نماند آقای علی بوستان از دوستان و همکاران آقای علیزاده در این اتفاق عظیم پیشقدم بود و دیگر دوستان عزیز که دراین امرمرا یاری کردند و از تک تک این عزیزان ممنونم. باید بگویم من یک موسیقی دوست هستم، البته در زمان من موسیقی شرایط محدودی داشت و خاطراتی که از آن روزگار به یاد مانده است شکستن ساز بود و ممنوعیت صدای موسیقی و... و این اتفاقات باعث شد ذوق بسیارما در دوره جوانی از بین برود اما خوشبختانه شرایط امروزموسیقی بسیار مطلوب است و موسیقی به عنوان یک هنر و یک مفهوم مورد پذیرش قرار گرفته و آزادانه فعالیت می نماید.

موسیقی در قالب سینما فضای متفاوتی دارد و حتی گاهی دررساندن پیغام فیلم پیشرو تر از فیلمنامه عمل نموده است شاید همین امر موجب شده کارگردانان نگاه جدی تری به موسیقی متن داشته باشند و این نگاه در فیلم های پیش از انقلاب هم دیده می شود اما درسال های اخیر کوشش اغلب کارگردانان بر این بوده تا درکارهای خود ازهنرآهنگسازان عظیم و برجسته بهرمند شوند، شاید براین باورند این انتخاب ها می تواند در دیده شدن فیلم یاری بهتر و بیشتری داشته باشد. نظر شما دراین باره چیست؟

خورشید آن ماه برخلاف فیلم هایی است که تا به امروز درسینمای ما ساخته ودیده شده است، فیلم هایی که تحت پوشش ارگان های عظیمی بودند واساساً یک چهره خشن ازبلوچستان منعکس نموده اند، اماخورشید آن ماه جزو نخستین فیلم هایی است که یک تصویر دگرگونه از بلوچستان ارائه نموده است و شاید این نگاه برخاسته از ارتباطم با این منطقه بوده باشد. من اولین کسی بودم که با همراهی آقای سیاوش ستاری ماشین خیمه شب بازی ایران را در این سرزمین راه اندازی کردم و آن موقع بود که با فرهنگ بلوچستان روبرو شدم. فرهنگ وهنری که یکی ازپایه های مهم آن موسیقی است. دراین سرزمین با استادانی آشنا شدم که شاید برای بسیاری ازمردم ایران وحتی هنردوستان ناآشنا باشند، هنرمندانی عظیم و بسیارتأثیرگذار. درواقع یکی ازاهداف وخواسته هایم در ساخت این فیلم دیده شدن موسیقی بلوچستان بود و این موسیقی یکی ازپایه های اصلی فیلم من است. این موسیقی یک کاراکترمجزا در فیلم من ایفا نموده است. در نتیجه یک هماورد عظیم می طلبید، هماوردی که به آن خطه و به موسیقی اش اشراف کامل داشته باشد. کسی که تعمق عمیقی نسبت به این موضوع دارد و بتواند آوای خاموش فیلم را بدرستی منعکس کند.

البته در این زمینه استادان بسیاری هستند و کارهای متفاوتی در این زمینه فراوری شده است اما خود من بواسطه دوستانم و ارادت شخصی به آقای علیزاده ایشان را برای موسیقی فیلم انتخاب کردم چرا که ازسال ها قبل آوای موسیقی اش در گوشم زمزمه شده بود، زلزله رودبار را می گویم، باید به خاطر داشته باشید! و بهتر است اعتراف کنم مهمترین دلیل این انتخاب ساخت آلبوم آوای مهر بود که آقای علیزاده سال 69 منتشر کرد. این آلبوم پس از زمین لرزه رودبار پخش و به زلزله دیدگان شمال تقدیم شد.در این اثر ملودی های بومی در کنار موسیقی دستگاهی جریان دارد و نوای دل انگیزی به وجود آورده است و هنوز هم صدای آن زن که به خوانندگی افسانه رثایی بود درگوشم می پیچد واحساس من براین بود دراین اثرآقای علیزاده علاوه برنگاه موسیقایی، بینشی فراترازفراوری یک اثرموسیقی دارد، بدین منظور که شعریک فیلم یا شعر یک حادثه را بدرستی دریافت می نماید ودر فیلم خورشید آن ماه باردیگر این نگاه دیده می شود. دراین فیلم کاراکتر و قهرمان قصه زنی است به نام بی بان که لب فروبسته و عشق او را دچار تحول می نماید و این نگاه عاشقانه را می بایست فردی روایت می کرد که با شعر فیلم آشنا باشد وبداند چگونه آن را بیان کند. درآخرباید بگویم با موسیقی های آقای علیزاده عظیم شده ام چه آن موقع که ترکیب گروه چاووش شکل گرفت و درتاریخ ما کم نظیرشد وچه سال ها بعد ازآن وبه باورمن ازآن سال ها به موسیقی های امروزی دست یافته ایم.

درباره حضور هنرمندان موسیقی بلوچی دراین فیلم کمی شرح دهید؟

دراین فیلم درکنار موسیقی متن وحضوربازیگران، پهلوان اسحاق بلوچ نسب نیزایفای نقش داشته است، البته انتخاب نخست من پهلوان رسول بخش زنگشاهی قیچک نوازشهیرایران بود وآن موقع که بیمار شد و به تهران آمد برای درمان شان بسیار کوشیدم اما متأسفانه فوت کرد در نتیجه به سراغ پهلوان اسحاق بلوچ نسب رفتم والبته برکت برجان شاعروخواننده درجه یک سیستان وبلوچستان نیزحضوروهمکاری داشت وبانوی خواننده شمشی بهروز(شمشوک)، سوگل خجسته ودرکنارآن موسیقی زیبای آقای علیزاده که فضای بسیاردرخشانی ترسیم نموده است وبسیار شاد و مفتخرم با این گوهرهای کم یاب و نایاب همکاری داشته ام. همان طور که پیش تر اشاره کردم هدف من دراین فیلم ستایش فرهنگ غنی مردم بلوچستان است و دراین مدت زمان تعدادی ازبازیگران تئاتر به مدت یک ماه و نیم زبان بلوچی آموزش دیدند و این زبان و گویش به زیبایی در بازیگرانم نقش بسته است. زمانی که با آقای علیزاده در مورد موسیقی این فیلم صحبت کردم اولین جمله ای که گفتم این بود که به جادوی چابهارگرفتارشده ام ومی خواهم این جادو را درسینما منعکس کنم و وظیفه خود می دانم این کار را انجام بدهم و آقای علیزاده با نگاه به فیلمنامه آن اشاره داشت خورشید آن ماه غنای عجیبی دارد، حتی اگر در جشنواره ها هم شرکت نکند این ستایش از فرهنگ عظیم بلوچستان در تاریخ ثبت خواهد شد.